Po naređenju uprave logora Jasenovac, sve nove grupe zatočenika dovođene u Jasenovac odmah su ubijane i bacane u reku Savu, dok su stražari, komandiri, osoblje logora i ostali bili angažovani na uništenju arhive, ciglane, lančare, magazina, baraka. Raspodelili su se tako da jedni ubiju novopridošle i preostale logoraše, drugi da unište dokumentaciju i zapale barake, dok je treća grupa bila zadužena da podmetne mine i digne građevine u vazduh, kako bi uništili svaki trag svojih gnusnih zlodela.
Ustaše su likvidaciju počele od ženskog logora i 21. aprila 1945. godine ubili su poslednju grupu, koju je činilo oko 80 logorašica. Preostali logoraši, zatočeni u Ciglani, shvatili su da ih čeka sigurna smrt i isplanirali su proboj. Od 600 logoraša, koji su učestvovali u proboju, preživelo je samo 117. Proboj su počeli u 10 sati ujutru, a oni slabiji među njima napali su ustaše, koje su se povukle i sakrile po bunkerima i izvidnicama na logorskom zidu. Najviše logoraša je stradalo dok su bežali od logorske zgrade do logorske kapije, na putu, u hladnoj i nabujaloj reci Savi, na livadama oko logora i prilazima šumi kod Košutarice. Drugu grupu od oko 470 logoraša, koji su ostali u Ciglani, ustaše su ubile sledećeg dana i spalile zajedno sa objektima. Istog dana, 22. aprila, nekoliko sati kasnije, započeo je proboj logoraša iz drugog objekta u logoru Kožare i od 147 logoraša proboj je preživelo svega 11. Logoraši su bežali iz logora prema Savi, niz jasenovačke ulice, trčali su prema poljima i železničkoj pruzi. Ustaška potera za njima trajala je čitavu noć. Poslednjeg dana postojanja logora u Jasenovcu, od preostalih 1.220 logoraša, ubijeno je 1.103.
Spisak logoraša, koji su preživeli proboj iz Logora III Ciglana: Ješua Abinum, Šimun Abinum, Milivoje Adamović (ili Adanović), Živko Adžić, Arso Aleksić, Dragutin Antolčić, Jakov Auferljo, Desimir Bajić (ili Baješ), Salko Bajrić, Julijus – Đusi Bing, Mirko Bokšić, Karlo Vajs, Slavko Vasić, Lazo Velisavljević, Momir Vidović, Savo Vlaketić, Ljubo Vranješ, Žarko Vučinić, Rade Vučković, Čedo Vujčić, Pavle Vuković, Srđan Gagić, Jeruham – Jerko Gaon, Živko Gisović (ili Gigović), Mihajlo Gojković, Alija – Aco Grabović, Gojko Grbić, Ivan Gregorić, Ivan Grgurin, Valter Grin, Mirko Gužvica, Antun Dalpont, Ivo Dedić, Slavko Deduš, Savo Delibašić, Stevo Delić, Miloš Despot, Ranko Drvenica, Marko Đurić, Josip Erlih, Dragutin Žiger, Ivo Žunić, Božidar Živković, Karlo Zebac, Bazil Zukolo, Ranko Ilić (ili Branko), Ilija – Nemila Ivanović, Karlo Jagar, Jovo Jagodić, Vladimir Jovičić, Stevo Karan, Vlado Kasner (ili Kaster ili Kastner), Rade Kesić, Leo Klajn, Oto Klajn, Franjo Lucić, Miloš Makijević, Jozo Marić, Stevan Mamula, Mihajlo Marić, Jovo Mašić, Ljubomir Mihajlović, Ervin Miler, Milutin Mirić, Joco Morgnštern (ili Morgenštern), Šimon Montriljo, Cvijetin Nenadović, Niko Nikolić, Đorđe Paprić, Sreto Petrović, Savo Petrović, David Pinto, Marko Popović, Radovan Popović, Milenko Potkonjak, Lazar Radosavljević, Janko Rajaković, Dušan Rajšić, Milan Rakić, Pero Rakić, Arsen Ralić, Mile Ristić, Dimitrije Romanjak (ili Ramonjak ili Romanjek), Maks Sabljić, Nikola Sertić, Rade Simonović (ili Šimunović), Jovo Stjepanović, Risto Stjepanović, Milutin Stojaković, Rajko Stojaković, Ivan Tatarko, Avdo Hadžiomerović, Čedomil Huber, Jakov Cazev, Edo Šajer, Ivan Širanović, Dragutin Škrgatić, Izidor Štajner. Spisak logoraša, koji su preživeli proboj iz Kožare: Miroslav Auferber, Egon Berger, Zaid Bukurević (ili Zahid), Vladimir Carin, Dušan Zec, Jakov Kabiljo, Josef Konforti, Stojan Lapčević, Leon Maestro, Nikola Miljević, Đuro Ručnov.
Osim nabrojanih preživelih logoraša, skrivajući se u logoru uspeli su da prežive još i Stjepan Kešerović, Veljko Ćirić i Jovan Živković, kao i ranijim begom, preplivavši Savu, uspeli su da se domognu slobode Jakica Atijas 19. aprila i Lazar Jankov 21. aprila.
Snežana Nedić
