Apatin je bio i ostao mesto hodočašća Nemaca još od XVIII veka, kada su izgrađeni prvi temelji za katoličku crkvu Uznesenje Marijino 1748. godine, u kojoj se nalazi jedini kip crne Bogorodice sa crnim Bogomladencem, koje je Dunav, promenivši svoj tok, poplavio 1795. godine, i kada je Apatin našao svoje današnje mesto na levoj obali moćnog mitskog Istara.
Trnovo drvo, koje pripada vrsti gleditsia triacanthos i po predanju je od ovog drveta napravljen trnov venac, koji je Isus Hristos nosio tokom svog stradanja i kada su ga razapeli na krst, te 1795. godine je doneto iz Jerusalima i zasađeno 15. avgusta, na dan postavljanja novih temelja za katoličku crkvu Uznesenje Marijino, i još stoji u centru Apatina i podseća na minulu istoriju ovog grada, koji se prvi put spominje u spisima, pod ovim imenom, 1011. godine, iako su te prostore od praistorije naseljavali ljudi i ima ostataka Sarmata, Kelta, Gota i drugih naroda.
Grad na obali Dunava, u Bačkoj ravnici, u I veku bio je rimski šanac sa utvrđenjima i značajan za odbranu provincije Panonije, a naseljen Slovenima.
U blizini Trnovog drveta je spomenik i Kralju Ištvanu, odnosno Stefanu, mađarskom prvom kralju, koji 896. godine i Apatin uključuje u svoju novoformiranu državu, a od 1011. godine prelazi u hrišćanstvo. Spomenik je podignut 2011. godine, kao obeležavanje hiljadugodišnjice, iako je tadašnja Mađarska država kralja Ištvana bila naseljena mahom slovenskim stanovništvom.
Za vreme Stefana Lazarevića vraća se Apatin u srpske ruke 1417. godine, ali već 1541. godine osvajaju ga Turci, odnosno postaje deo Otomanske imperije i biva njen deo narednih 140 godina.
Velikom seobom pod Arsenijem Čarnojevićem 1690. godine deo izbeglica naseljava Apatin, Sombor, Prigrevicu i okolinu, dok Nemci stižu, organizovano sakupljeni u mestu Ulmu, tek 1748. godine i silom iseljavaju Srbe uglavnom u Stapar.
Apatin je proglašen 1760. godine za grad i stalno trgovište sa posebnim statusom, a od 1756. godine ima i pivaru, koja je druga po starosti u Srbiji, odmah posle pančevačke.
U Drugom svetskom ratu bio je deo teritorije pod okupacijom Mađara i Hortijeve vlasti, a po oslobođenju 24. oktobra 1944. godine, počinje ponovno doseljavanje Srba, ovaj put su tu mahom naseljeni žitelji Like.
Nakon toliko istorije i sukoba, etničkih i verskih promena, tek 1998. godine počinje gradnja Pravoslavne crkve Sabor svetih apostola, koja je završena 2008. godine i tako je posle 250 godina Apatin opet dobio Pravoslavni hram.
Ali još nije i sigurnu granici na Dunavu prema Hrvatskoj.
Snežana Nedić
