Predsednik Vlaške narodne stranke dr Predrag Balašević upozorio je na problem s kojim se suočavaju Vlasi u Srbiji. Njegovo saopštenje prenosimo u celosti.
Obraćamo vam se u ime Vlaške narodne stranke, političkiog subjekta koji zastupa interese rumunofone zajednicu sa prostora severoistočne Srbije – oblasti omeđene Dunavom na severu i istoku, Moravom na zapadu i Timokom na jugu.
Broj pripadnika naše zajednice je, nažalost, zbog specifičnih istorijskih okolnosti teško precizno utvrditi. Procene govore da na pomenutom prostoru živi oko 250.000 pripadnika naše zajednice. Na popisima se većina naših ljudi izjašnjava kao Vlasi, koristeći istorijski etnonim kojim su slovenski narodi označavali romanske populacije sa kojima su dolazili u kontakt. U našem slučaju, većinski srpski narod ga je koristio kao oznaku za Rumune.
Drugi deo zajednice izjašnjava se kao Rumuni, kako se uostalom nazivamo i u svakodnevnoj komunikaciji na maternjem jeziku. Značajan deo našeg stanovništva, kao posledica gotovo dvovekovne politike asimilacije i nedostatka relevantnih informacija, izjašnjava se kao Srbi – uveren da je u Srbiji „normalno“ postojati isključivo kao pripadnik većinskog naroda.
Iako Srbija kroz istoriju nikada nije imala sukob sa Rumunijom – državom i narodom za koje se ovde uvek govorilo da su prijateljski – državna administracija je, nakon oslobađanja od Osmanske imperije i pripajanja ovih prostora, intenzivno radila na asimilaciji naše zajednice.
Najpre nam je uskraćeno pravo na bogosluženje na maternjem jeziku. Nije nam bilo dozvoljeno da se školujemo na rumunskom jeziku, a lična imena i prezimena su nasilno srbizirana. Upravo zbog toga je danas teško utvrditi tačan broj pripadnika naše zajednice. Dodatni problem predstavlja i činjenica da ni matica Rumunija – želeći da ne ugrožava odnose sa Srbijom – kroz istoriju, pa ni danas, nije pokazivala dovoljno interesa da nam pomogne u očuvanju identiteta, verovatno računajući da je to cena održavanja privida stabilnosti na Zapadnom Balkanu.
Nažalost, danas se naša zajednica ne suočava samo sa pretnjom gubitka etničkog identiteta, već i sa mogućnošću fizičkog nestanka sa ovih prostora. Razlog za to je nekontrolisana eksploatacija rude bakra i zlata u opštinama Bor i Majdanpek, koju sprovodi kineska kompanija Zi Jin, kojoj je Vlada Republike Srbije 2018. godine prodala Rudarko-metalurški kombinat RTB Bor i omogućila kupovinu zemljišta i drugu privatnu imovinu gradjana, koji su u velikoj meri vlaške nacionalnosti, menjajući dotadašnju zakonsku regulativu i ozbiljno kršeći Ustav Republike Srbije.
Bez poštovanja osnovnih ekoloških normi, radi što intenzivnije eksploatacije, vazduh u ovom kraju postao je jedan od najzagađenijih na svetu. Stanovnici Bora i Majdanpeka svakodnevno udišu kancerogene čestice, zbog čega naglo raste stopa obolevanja od raka, astme i drugih teških bolesti. Svako ko poseti Bor može se uveriti u alarmantno stanje – dovoljan je pogled na veliki broj umrlica u gradu, među kojima je sve više mladih ljudi.
Na našu veliku žalost, šire se glasine da će slična sudbina zadesiti i druge opštine sa značajnim prisustvom naše populacije, zbog planiranog otvaranja novih rudnika u područjima bez rudarske tradicije. Pre svega mislimo na opštinu Žagubica, gde se planira eksploatacija zlata uz pomoć otrovnog cijanida. Takva tehnologija dovela bi do trajne devastacije životne sredine i katastrofalnih posledica po stanovništvo, biljni i životinjski svet.
Pominje se i mogućnost otvaranja rudnika u opštinama Golubac, Zaječar i Kučevo, u kojima takođe živi značajan deo naše zajednice. Napominjemo, takođe, da se na primeru borske opštine direktno krši Ustav Republike Srbije, preciznije član 78, koji zabranjuje preuzimanje mera koje bi prouzrokovalo veštačko menjanje nacionalnog sastava stanovništva u sredinama gde pripadnici nacionalnih manjina žive tradicionalno i u značajnom broju.
Stoga apelujemo na sve relevantne domaće i medjunarodne institucije, organizacije i pojedince da spreče dalju devastaciju ovog dela Srbije kroz pogubnu i nekontrolisanu eksploataciju prirodnih bogatstava i da pomognu našem narodu da opstane na prostoru na kome kao autohtono stanovništvo živi vekovima, pa i milenijumima unazad“, kaže se u pismo koje potpisuje dr Predrag Balašević, predsednik Vlaške narodne stranke.
Foto: Printscreen Newsmax Adria/Video
