Krstopoklona nedelja je posvećena Časnom krstu, koji se na kraju jutrenja iznosi iz oltara na sredinu hrama radi poklonjenja, kao znak Hristove pobede nas smrću i radi podsećanja vernog naroda da idu za raspetim i vaskrslim Gospodom. Svedočanstva o Krstopoklonoj nedelji datiraju od XII veka, a još je nazivaju i Bezimena. Sredoposna nedelja posvečena je uspomeni na Svetog Jovana Lestvičnika, igumana manastira Sveta Katarina na Sinaju, rođenog, kako se pretpostavlja, 525. godine u Carigradu u pobožnoj porodici bogatih i znamenitih carigradskih plemića Svetih Ksenofonta i Marije, a smatra se da je umro u osamdeset trećoj godini, odnosno 608. godine Sveti Jovan Lestvičnik bio je obrazovan čovek, veoma cenjen kao duhovnik i posvećenik u Božanske tajne, te je iguman jednog drugog sinajskog manastira, udaljenog od manastira Svete Katarine oko 30 kilometara, Jovan Raitski zatražio od njega da napiše knjigu posvećenu monaškom životu, monaškoj filosofiji.
I tako nastaje knjiga nazvana „Lestvica“ ili „Rajska Lestvica“, glavno delo Svetog Jovana po kojoj je i ostao poznat kao Lestvičnik. „To je spis sastavljen iz trideset pouka: kao što je potrebno da čovek proživi trideset godina od svog rođenja da bi postao zreo – po merilima onoga doba – tako je i monahu potrebno da prođe trideset stupnjeva u svome podvigu, da bi dostigao duhovno savršenstvo. Ideja Lestvice, tj. stupnjevitog uzrastanja u duhovnom savršenstvu, uzeta je iz poznatog sna starozavetnog praoca Jakova (Post.28,12-13). Simvolički, Jakovljeva lestvica, koja stoji na zemlji, a vrhom dotiče nebo, po kojoj se anđeli Božiji penju i silaze, i na čijem se vrhu nalazi sam Gospod – treba da označi čovekov put ka visinama božanskog savršenstva, vezu između zemlje i neba, put na kome čoveka prate anđeli Božiji i koji ima sasvim određen cilj: samoga Gospoda Boga. Monaški podvig treba da bude put kojim se duša postupno oslobađa od zemaljskog i uzdiže ka nebeskom. Otuda simvolički naziv Lestvica.“ – kako piše Dimitrije Bogdanović 1961. godine u predgovoru knjige Svetog Jovana Lestvičnika „Lestvica“, koju je i preveo sa starogrčkog jezika. Prepodobni Jovan Lestvičnik je, osim „Lestvica“ u kojoj opisuje kako se zadobija Carstvo Božije, za raitskog igumana napisao i spis pod nazivom „Pouka pastiru“ u kojem daje praktične savete manastirskom starešini u pogledu duhovnog rukovođenja bratstvom. Takođe je pisao i komentare i pisma, ali su nažalost izgubljeni.
Tropar, glas 1: Kao pustinjski žitelj i u telu Anđeo i čudotvorac, pokazao si se bogonosni oče naš Jovane. Postom, bdenjem i molitvama, nebeske darove si primio, isceljujući bolesti onih koji ti sa verom dolaze. Slava Onome koji ti je dao snagu, koji te je proslavio i koji kroz tebe daruje svima iscelenje. Kondak, glas 4: Na visinu uzdržanja Gospod te istinito položi, kao zvezdu neobmanjivu, koja vodi ka svetlosti sve krajeve, učitelju Jovane, oče naš.
Snežana Nedić
